Galway County Council has launched a landmark strategy for preserving and enhancing the county’s rich built, natural, and cultural heritage over the next six years.
Unveiled today at the Marine Institute in Rinville, the Galway County Heritage and Biodiversity Plan 2024–2030 sets out a detailed roadmap to address challenges such as climate change, biodiversity loss and the need for community-driven heritage preservation and the safeguarding and protection of the County’s intangible cultural heritage.
Developed in collaboration with Galway County Heritage & Biodiversity Forum and The Heritage Council, the plan is the only one of its kind in Ireland to fully integrate biodiversity and heritage in a combined action plan.
Among the key priorities are conducting a comprehensive biodiversity audit of Council-owned lands, updating Galway’s Invasive Alien Species Strategy and developing a countywide Tree and Hedgerow Management Plan. The plan also commits to protecting sensitive habitats such as peatlands and marine ecosystems and delivering biodiversity education through training in collaboration with the Public Participation Network (PPN).
The built heritage aspects of the Galway County Heritage and Biodiversity Plan 2024-2030 aim to preserve, protect, and enhance the county’s built and archaeological heritage by promoting best practices, supporting community engagement, and ensuring compliance with relevant legislation. The plan also seeks to raise awareness, provide education and training, and foster collaboration among stakeholders to ensure the sustainable management and conservation of these heritage assets.
On the cultural heritage front, the plan aims to empower communities to actively engage with and safeguard their local heritage. This involves recording and digitising cultural heritage data, supporting community-led arts and oral history projects, and strengthening investment in both staffing and funding to grow the sector sustainably.
The Council’s last plan (2017–2022) delivered several notable achievements, including the award-winning Digitising Galway’s Graveyard Heritage project, which made more than 40,000 burial records accessible to the public online. Other successes included an Audit of the County’s Holy Wells, a Barn Owl Conservation initiative that showed the first signs of species recovery in 50 years, and a countywide masterplan for oral heritage collections. The Council also supported Féile na gCloch, or “Festival of Stone,” on Inis Oírr, which celebrates traditional stonework craftsmanship.
“I am honoured to launch the Galway County Heritage and Biodiversity Plan 2024–2030—a shared commitment to protecting the rich natural, built, and cultural heritage of our county,” stated Cllr. Martina Kinane, Cathaoirleach of the County of Galway.
“This plan reflects the passion and dedication of communities across Galway and outlines practical, adaptable actions to raise awareness and safeguard our heritage and biodiversity” added the Cathaoirleach. “In the face of climate change and biodiversity loss, it serves as a roadmap for collective action. I invite everyone to get involved—together, we can create lasting, positive change.”
Liam Conneally, Chief Executive, Galway County Council, said, “The Plan sets out a clear, action-driven vision to protect and celebrate our county’s rich natural, built, and cultural heritage. It will guide our efforts in addressing climate and environmental challenges, promoting sustainability, and enhancing awareness and stewardship.”
“I thank the Galway County Heritage and Biodiversity Forum, the Heritage Council, and all who contributed. Galway County Council is proud to lead this important work and looks forward to its successful implementation,” added Mr. Conneally.
Martina Moloney, Chair of The Heritage Council, commented, “The launch of this plan marks a groundbreaking step forward in how we protect and celebrate our shared heritage and environment. This plan is exceptional in its holistic vision—recognising biodiversity not as a standalone issue but as an integral thread woven into Galway’s rich cultural, archaeological, and built heritage.”
Ms. Moloney continued, “By bringing together heritage and biodiversity efforts under one unified strategy, Galway is setting a national example of forward-thinking stewardship. We are proud to have supported this ambitious plan and remain committed to working closely with Galway County Council and the community to ensure its successful implementation, safeguarding Galway’s unique identity for generations to come.”
The Galway County Heritage and Biodiversity Plan 2024–2030 was shaped by extensive public consultation over the past two years. Engagement efforts included countywide consultation events, an online survey, and targeted workshops with the Traveller community, Brothers of Charity, primary and secondary schools, and active age groups. The plan, which received over 450 public submissions, was formally approved by Elected Members in December 2024.
Liam Hanrahan, Director of Economic Development at Galway County Council, said, “This plan demonstrates the powerful impact that collaboration between the public, community groups, and key stakeholders can have on shaping Galway’s future. By drawing on local knowledge and expertise, we’ve developed a strategy that not only protects our heritage and biodiversity but also supports sustainable economic growth through tourism, education, and community-led initiatives.
Rosina Joyce, Biodiversity Officer for Galway County Council, said climate change and biodiversity loss are central to the newly launched plan.
She added, “Galway County boasts a rich mosaic of natural, built, and cultural heritage—from the wild beauty of Connemara’s landscapes to the distinctive limestone pavements of south Galway, and from the soulful tradition of sean nós singing to the rare biodiversity found in our turloughs and bogs. Our heritage is a cornerstone of community pride and identity. This plan not only celebrates these unique assets but also addresses pressing challenges such as climate change, biodiversity loss, and the evolving needs of our society.”
“We are committed to integrating climate resilience into all actions, ensuring that Galway’s heritage and biodiversity contribute to mitigating and adapting to the impacts of climate change.
By promoting sustainable practices and innovative solutions, we aim to create a legacy
of resilience for future generations,” said Ms. Joyce.
Marie Mannion, Heritage Officer with Galway County Council, noted that the Plan is the result of extensive collaboration and consultation over the past two years.
“The Plan reflects the insights, passion, and commitment of individuals, communities, and organisations across the county. Through public workshops, online surveys, and creative art consultations, we have captured the voices of diverse groups, ensuring that this plan is inclusive and representative of the people it serves. We are deeply grateful to everyone who contributed their time, expertise, and perspectives to this process.”
The members of the Galway County Heritage & Biodiversity Forum, who supported the development of the plan, include representatives from the Galway Roscommon Education Training Board, Údaras na Gaeltachta, the National Monuments Service, Transport Infrastructure Ireland, the Local Authority Waters Programme, INSIGHT at the University of Galway, the National Parks & Wildlife Service, BirdWatch Ireland, BurrenBeo, and Galway City Museum. Supporting the Forum in an advisory capacity were Maria Hitchcox (Artist/External Expert), Sheila Murphy (Ecologist/External Expert), Eimear O’Connell (Heritage/External Expert), and Zena Hoctor (Heritage/External Expert).
====================================================================
Plean Suntasach Oidhreachta agus Bithéagsúlachta foilsithe ag Comhairle Chontae na Gaillimhe
Tá straitéis shuntasach seolta ag Comhairle Chontae na Gaillimhe chun oidhreacht shaibhir thógtha, nádúrtha agus chultúir an chontae a chaomhnú agus a fheabhsú sna sé bliana atá romhainn.
Arna fhoilsiú inniu i bhForas na Mara i Rinn Mhíl, leagtar amach i bPlean Oidhreachta agus Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe 2024–2030 treochlár mionsonraithe chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin amhail an t-athrú aeráide, cailliúint na bithéagsúlachta agus an gá atá leis an oidhreacht a chaomhnú faoi stiúir an phobail agus ár n-oidhreacht chultúir dholáimhsithe a chosaint.
Forbraíodh an plean i gcomhar le Fóram Oidhreachta & Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe agus leis an gComhairle Oidhreachta, agus is é an plean an t-aon cheann dá leithéid in Éirinn chun an bhithéagsúlacht agus an oidhreacht a chomhtháthú go hiomlán i gcomhphlean gníomhaíochta.
I measc na bpríomhthosaíochtaí tá iniúchadh cuimsitheach bithéagsúlachta a dhéanamh ar thailte atá faoi úinéireacht na Comhairle, uasdátú a dhéanamh ar Straitéis Speiceas Coimhthíoch Ionrach na Gaillimhe agus Plean Bainistíochta Crann agus Fálta Sceach a fhorbairt ar fud an chontae. Tá an plean tiomanta freisin do ghnáthóga leochaileacha amhail tailte portaigh agus éiceachórais mhuirí a chosaint agus oideachas bithéagsúlachta a chur ar fáil trí oiliúint i gcomhar leis an Líonra Rannpháirtíochta Pobail (PPN).
Tá sé mar aidhm ag na gnéithe oidhreachta tógtha de chuid Phlean Oidhreachta agus Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe 2024-2030 oidhreacht thógtha agus seandálaíochta an chontae a chaomhnú, a chosaint agus a fheabhsú trí dhea-chleachtais a chur chun cinn, tacú le rannpháirtíocht an phobail, agus comhlíonadh na reachtaíochta ábhartha a chinntiú. Táthar ag súil le feasacht a ardú sa phlean freisin, chomh maith le hoideachas agus oiliúint a chur ar fáil, agus comhoibriú a chothú i measc páirtithe leasmhara chun bainistíocht agus caomhnú inbhuanaithe na n-áiseanna oidhreachta seo a chinntiú.
Ó thaobh na hoidhreachta cultúir de, tá sé mar aidhm ag an bplean pobail a chumasú chun a bheith ag plé go gníomhach lena n-oidhreacht áitiúil agus í a chosaint. Is éard atá i gceist leis seo sonraí oidhreachta cultúir a thaifeadadh agus a dhigitiú, tacú le tionscadail ealaíon agus staire ó bhéal faoi stiúir an phobail, agus infheistíocht a neartú i soláthar foirne agus i maoiniú araon chun an earnáil a fhás go hinbhuanaithe.
Bhain plean deireanach na Comhairle (2017–2022) roinnt éachtaí suntasacha amach, lena n-áirítear an tionscadal ‘Oidhreacht Reiligí na Gaillimhe a dhigitiú’ a bhuaigh duaiseanna, lenar cuireadh níos mó ná 40,000 taifead adhlactha ar fáil don phobal ar líne. I measc na n-éachtaí eile bhí Iniúchadh ar Thoibreacha Naofa an Chontae, tionscnamh um Chaomhnú Scréachóg Reilige a léirigh na chéad chomharthaí d’aisghabháil speiceas le 50 bliain, agus máistirphlean ar fud an chontae do bhailiúcháin oidhreachta béil. Thacaigh an Chomhairle freisin le Féile na gCloch ar Inis Oírr, a dhéanann ceiliúradh ar cheird thraidisiúnta na hoibre cloiche.
“Is mór an onóir dom Plean Oidhreachta agus Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe 2024–2030 a sheoladh – comhthiomantas chun oidhreacht shaibhir nádúrtha, thógtha agus chultúir ár gcontae a chosaint,” a dúirt an Comhairleoir Martina Kinane, Cathaoirleach Chontae na Gaillimhe.
“Léiríonn an plean seo an paisean agus an dúthracht atá ag pobail ar fud na Gaillimhe agus tugtar achoimre ar ghníomhartha praiticiúla solúbtha chun feasacht a ardú agus ár n-oidhreacht agus ár mbithéagsúlacht a chosaint,” a dúirt an Cathaoirleach. I bhfianaise an athraithe aeráide agus chailliúint na bithéagsúlachta, feidhmíonn sé ina threochlár do chomhghníomh. Tugaim cuireadh do gach duine a bheith páirteach—is féidir linn athrú buan, dearfach a dhéanamh le chéile.”
Dúirt Liam Conneally, Príomhfheidhmeannach Chomhairle Chontae na Gaillimhe, “Leagtar amach sa Phlean fís shoiléir, atá bunaithe ar ghníomh chun oidhreacht shaibhir nádúrtha, thógtha agus chultúir ár gcontae a chosaint agus a cheiliúradh. Treoróidh sé ár gcuid oibre chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin aeráide agus comhshaoil, inbhuanaitheacht a chur chun cinn, agus feasacht agus maoirseacht a fheabhsú.”
“Gabhaim mo bhuíochas le Fóram Oidhreachta agus Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe, leis an gComhairle Oidhreachta, agus gach duine a chuidigh linn. Tá Comhairle Chontae na Gaillimhe bródúil as a bheith i gceannas ar an obair thábhachtach seo agus tá sí ag tnúth lena cur i bhfeidhm go rathúil,” a dúirt an tUasal Conneally.
Dúirt Martina Moloney, Cathaoirleach na Comhairle Oidhreachta, “Is céim cheannródaíoch chun cinn an plean seo a sheoladh maidir leis an gcaoi a ndéanann muid ár n-oidhreacht agus ár dtimpeallacht chomhroinnte a chosaint agus a cheiliúradh. Is plean den scoth é seo i dtaobh fhís iomlánaíoch— ag aithint na bithéagsúlachta ní mar shaincheist aonair ach mar shnáithe lárnach atá fite fuaite le hoidhreacht shaibhir chultúir, seandálaíochta agus thógtha na Gaillimhe.”
Lean Martina Moloney ar aghaidh, “Trí iarrachtaí oidhreachta agus bithéagsúlachta a thabhairt le chéile faoi aon straitéis amháin, tá Gaillimh ag tabhairt sampla náisiúnta de mhaoirseacht don am atá le teacht. Tá bród orainn gur thacaigh muid leis an bplean uaillmhianach seo agus táimid tiomanta i gcónaí chun oibriú go dlúth le Comhairle Chontae na Gaillimhe agus leis an bpobal chun a chinntiú go gcuirfear i bhfeidhm go rathúil é, ag cosaint fhéiniúlacht uathúil na Gaillimhe do na glúnta atá le teacht.”
Múnlaíodh Plean Oidhreachta agus Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe 2024–2030 le comhairliúchán poiblí fairsing le dhá bhliain anuas. I measc na n-iarrachtaí rannpháirtíochta bhí imeachtaí comhairliúcháin ar fud an chontae, suirbhé ar líne, agus ceardlanna spriocdhírithe le pobal an Lucht Siúil, Bráithre na Carthanachta, bunscoileanna agus meánscoileanna, agus aoisghrúpaí gníomhacha. Cheadaigh Comhaltaí Tofa an plean, ar cuireadh 450 aighneacht phoiblí isteach ina leith, go foirmiúil i mí na Nollag 2024.
Dúirt Liam Hanrahan, Stiúrthóir Forbartha Eacnamaíochta ag Comhairle Chontae na Gaillimhe, “Léiríonn an plean seo an tionchar cumhachtach a d’fhéadfadh a bheith ag comhoibriú idir an pobal, grúpaí pobail agus príomhpháirtithe leasmhara ar thodhchaí na Gaillimhe a mhúnlú. Trí leas a bhaint as eolas agus saineolas áitiúil, tá straitéis forbartha againn a chosnaíonn ní hamháin ár n-oidhreacht agus ár mbithéagsúlacht ach a thacaíonn le fás eacnamaíoch inbhuanaithe trí thurasóireacht, oideachas agus tionscnaimh faoi stiúir an phobail.
Dúirt Rosina Joyce, Oifigeach Bithéagsúlachta do Chomhairle Chontae na Gaillimhe, go bhfuil athrú aeráide agus cailliúint na bithéagsúlachta lárnach sa phlean nua-sheolta.
Dúirt sí freisin, “Tá meascán saibhir d’oidhreacht nádúrtha, thógtha agus chultúir ag Contae na Gaillimhe, idir áilleacht fhiáin thírdhreacha Chonamara agus na cosáin aolchloiche ar leith i ndeisceart na Gaillimhe, agus ó thraidisiún anamúil an tsean-nóis go dtí an bhithéagsúlacht neamhchoitianta atá le fáil inár dturlaigh agus ár bportaigh. Is í ár n-oidhreacht bunchloch mhórtas agus fhéiniúlacht an phobail. Ní hamháin go ndéanann an plean seo ceiliúradh ar na hacmhainní ar leith seo ach tugtar aghaidh ann freisin ar dhúshláin phráinneacha amhail athrú aeráide, cailliúint na bithéagsúlachta, agus riachtanais ár sochaí atá ag athrú.”
“Táimid tiomanta don athléimneacht i gcoinne an athraithe aeráide a chomhtháthú i ngach gníomh, rud a chinnteoidh go mbeidh oidhreacht agus bithéagsúlacht na Gaillimhe ag cuidiú le tionchair an athraithe aeráide a mhaolú agus go rachfar in oiriúint do na tionchair sin.
Trí chleachtais inbhuanaithe agus réitigh nuálacha a chur chun cinn, tá sé mar aidhm againn oidhreacht athléimneachta a chruthú do na glúnta atá le teacht,” a dúirt Rosina Joyce Uasal.
Dúirt Marie Mannion, Oifigeach Oidhreachta le Comhairle Chontae na Gaillimhe, gur mar thoradh ar chuid mhór comhoibrithe agus comhairliúcháin le dhá bhliain anuas an Plean.
“Is léiriú an plean ar léargais, ar phaisean agus ar thiomantas daoine aonair, na bpobal agus na n-eagraíochtaí ar fud an chontae. Trí cheardlanna poiblí, suirbhéanna ar líne, agus comhairliúcháin chruthaitheacha ealaíne, tá tuairimí grúpaí éagsúla gafa againn, agus cinntíonn sé sin gur plean cuimsitheach é seo atá ionadaíoch ar na daoine a bhfuil sé ag fónamh dóibh. Táimid thar a bheith buíoch do gach duine a thug a gcuid ama, saineolais agus dearcthaí dúinn le linn an phróisis seo.”
I measc chomhaltaí Fhóram Oidhreachta & Bithéagsúlachta Chontae na Gaillimhe, a thacaigh le forbairt an phlean, bhí ionadaithe ó Bhord Oideachais agus Oiliúna na Gaillimhe agus Ros Comáin, Údaras na Gaeltachta, Seirbhís na Séadchomharthaí Náisiúnta, Bonneagar Iompair Éireann, Clár Uiscí na nÚdarás Áitiúil, INSIGHT in Ollscoil na Gaillimhe, an tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta & Fiadhúlra, BirdWatch Ireland, BurrenBeo, agus Músaem Chathair na Gaillimhe. Ag tacú leis an bhFóram i gcáil chomhairleach bhí Maria Hitchcox (Ealaíontóir/Saineolaí Seachtrach), Sheila Murphy (Éiceolaí/Saineolaí Seachtrach), Eimear O’Connell (Oidhreacht/Saineolaí Seachtrach), agus Zena Hoctor (Oidhreacht/Saineolaí Seachtrach).
